Aaibaar mkb verdringt grootbedrijf van eerste rang

Internationale ambities? De regering ondersteunt het midden- en kleinbedrijf. Onwerkbare regels? Den Haag zal die aanpakken. Problemen met het doorbetalen van loon voor zieke werknemers? Hulp is onderweg. En nieuwe klimaatregels worden voor invoering eerst getoetst op de consequenties die ze hebben voor het midden- en kleinbedrijf.

Rijk bedeeld

Zelden is het mkb zo rijkelijk bedeeld als in het regeerakkoord van eind verleden jaar. Dit segment krijgt zeventien vermeldingen, allemaal met positieve ondertoon. Grote bedrijven moeten het met veel minder doen. Als die al genoemd worden, dan gaat dat meestal gepaard met wantrouwen. Vrijblijvendheid schiet tekort, bindende afspraken zijn noodzakelijk. Tot ongeveer vijf jaar terug voerden de grote bedrijven de boventoon in Den Haag. Ze waren belangrijk voor internationale uitstraling van Nederland, zorgden voor een gezond vestigingsklimaat. 'Deze bedrijven voegen werkgelegenheid, innovatie en kracht toe aan onze economie', staat in Vertrouwen in de toekomst, het regeerakkoord dat VVD, D66, CDA en ChristenUnie in 2017 sloten. Om grote bedrijven te behouden voor Nederland wilde de regering bijvoorbeeld de dividendbelasting afschaffen. 'Ondertussen betaalde het midden- en kleinbedrijf de rekening met een verhoging van het lage btw-tarief', zegt een bron die alleen wil spreken op basis van anonimiteit. Daardoor waren onder andere kappers, bakkers, bloemenverkopers en de horeca gedwongen hun prijs te verhogen of in te leveren op hun marge.

Alleen nog de pijnpunten

Niet veel later ging het mis voor de grote bedrijven. In razende vaart. 'Sorry voor het cliché,' zegt Peter van Keulen, oprichter van lobbyadviesbureau Public Matters, 'maar reputatie komt te voet en gaat te paard.' Alleen de pijnpunten trokken nog de aandacht. Zoals bijvoorbeeld de voorgestelde en inmiddels mislukte afschaffing van de dividendbelasting, de belastingontwijking door grote bedrijven en ondernemingen zoals Unilever en Shell, die ondanks eerdere intentieverklaringen hun hoofdkantoor van Nederland naar Londen verhuisden. En dan was er in het najaar van 2018 ook nog het bezoek van zestien topmannen van multinationals aan premier Mark Rutte. Ze werden vervoerd in geblindeerde busjes, alsof het een geheime ontmoeting betrof waarbij werd afgesproken hoe het geld verdeeld zou worden. De media spraken schande en in de Tweede Kamer riepen de grote bedrijven steeds meer irritaties op. 'Het belang van de grote bedrijven voor de Nederlandse economie raakt uit beeld', zegt Van Keulen. 'Dat is onterecht, want zij leveren een grote bijdrage aan de innovatie en het vestigingsklimaat van Nederland.' 'Grote bedrijven hebben niet meer automatisch een kaartje voor een plek op de eerste rang', beaamt Arco Timmermans, hoogleraar public affairs aan de Universiteit Leiden. 'Ze hebben de afgelopen jaren invloed ingeleverd.'

Spaarpot van kinderen

Waar het grootbedrijf invloed inlevert, begint het midden- en kleinbedrijf aan een opmars, ook in ledental. Dat wordt deels verklaard door de coronacrisis. Toen het virus toesloeg moesten winkels en restaurants op slot. De inkomsten vielen weg, de voorraden bleken onverkoopbaar en veel ondernemers vreesden voor het faillissement van hun levenswerk. De interviews met wanhopige ondernemers leverden indringende beelden op. Ze hadden geen schuld aan de problemen, maar moesten nu wel hun pensioengeld aanspreken. En in sommige gevallen werd zelfs de spaarpot van de kinderen leeggehaald. 'De mens achter de ondernemer werd zichtbaar', zegt Kamerlid Mustafa Amhaouch, namens het CDA belast met de portefeuilles Economische Zaken en mkb. 'Iedereen had met hem of haar te doen, iedereen voelde sympathie voor de overlevingsstrijd.' Met als gevolg dat er slechts weinig protesten klinken als de regering besluit miljarden in te zetten bij de steunoperaties.

'Elegant met gunfactor'

Corona is niet de enige verklaring voor de verbeterde positie van het midden- en kleinbedrijf. Ook de oprichting van belangenorganisatie Ondernemend Nederland (ONL) van Hans Biesheuvel speelt een rol. 'Die organisatie is een verademing in het Haagse mijnenveld', zegt de anonieme bron. 'Biesheuvel volgt gewoon de agenda van zijn betalende leden en speelt geen politieke spelletjes.' 'Dankzij ONL is de lobbykracht van het mkb groter geworden', voegt hoogleraar Timmermans daaraan toe. En dan is er nog in september 2018 het aantreden van Jacco Vonhof als voorman van MKB-Nederland, de grootste belangenorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf. 'Met hem heeft deze club meer een eigen gezicht gekregen', aldus Kamerlid Amhaouch. Volgens Amhaouch is hij zeker net zo vaak in beeld als Ingrid Thijssen, de voorzitter van VNO-NCW. De 52-jarige Vonhof begon als glazenwasser en heeft inmiddels zijn eigen schoonmaakbedrijf. 'Hij weet wat ondernemers beweegt', zegt Van Keulen. De oprichter van lobbyadviesbureau Public Matters beoordeelt hem als elegant, als een man met een gunfactor die weet hoe hij het geluid van zijn achterban moet vertalen in de Tweede Kamer en bij de departementen.

Regeldruk

Vonhof heeft het zelf liever over de veranderde werkwijze van MKB-Nederland dan over zijn elegantie. 'We brengen zoveel mogelijk thema's in kaart en vragen ons van tevoren af welk standpunt de regering zal innemen en wat de gevolgen zijn voor het mkb.' Op die manier probeert MKB-Nederland invloed uit te oefenen aan het begin van het besluitvormingsproces. Neem het debat dat de Tweede Kamer op woensdag 23 maart voerde over regeldruk. De Kamerleden citeren regelmatig uit het rapport van MKB-Nederland dat zij van tevoren kregen. Zo organiseert de belangenorganisatie veel bijval voor haar plan om bij vijf voorbeeldbedrijven de regeldruk in kaart te brengen en die met 20% te verlagen. Deze aanpak geldt vervolgens als voorbeeld voor de sectoren waar deze bedrijven deel van uitmaken. Al werkt die methode niet altijd. Zo blijkt Vonhof tot zijn grote ergernis niet in staat de aandacht vast te houden voor door corona getroffen bedrijven. 'De gevolgen van de pandemie zijn niet voorbij', zegt hij. 'Integendeel. Nog steeds hebben meer dan 220.000 ondernemers problematische schulden.' Ook is Vonhof ontevreden over de stroeve uitvoering van plannen. Daarmee doelt hij bijvoorbeeld op de invoering van regels die bedrijven moeten helpen aan nieuwe medewerkers. 'Veel mensen die hun uitkering opgeven en aan de slag gaan, leveren per saldo geld in. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Maar ook als iedereen van goede wil is, blijkt de werkelijkheid vaak bedroevend weerbarstig.'

Jaren in de schaduw

'Eendracht maakt macht.' Dat is het motto van de samenwerking tussen werkgeversorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW die in 2006 wordt ingezet. Drie jaar later verhuist MKB-Nederland van het eigen kantoor in Delft naar de Malietoren in Den Haag, het hoofdkwartier van VNO-NCW. Zo worden de lijnen korter en kunnen zowel het ondersteunende personeel als de huurkosten gedeeld worden. Samenwerking en verhuizing blijken de eerste jaren geen succes. In 2013 stapt Hans Biesheuvel op als voorzitter van MKB-Nederland omdat ‘het midden- en kleinbedrijf niet uit de schaduw kon komen van de belangen van de grote ondernemingen’. Dus richt Biesheuvel met Ondernemend Nederland (ONL) zijn eigen belangenvereniging op. In 2018 is het weer raak als Michaël van Straalen, de opvolger van Biesheuvel, vertrekt. Hij ervaart binnen de samenwerking met VNO-NCW te weinig ruimte om de belangen te dienen van de ondernemers in het midden- en kleinbedrijf, zo stond in de verklaring van MKB-Nederland. Bron: FD

Ondernemer?

Financieringvinden.nl vindt dé meest geschikte adviseur voor uw financiering.

Financieel adviseur?

Registreer u direct en Financieringvinden.nl brengt u dagelijk in contact met ondernemers die op zoek zijn naar financiering.